Wie bent u, waar werkt u en wat is uw rol op het gebied van de Wet Kwaliteitsborging?
Mijn naam is Jacco Karens en ik ben wetenschappelijk medewerker bij het Instituut voor Bouwrecht. Het IBR is een onafhankelijk kennisinstituut dat de praktische en wetenschappelijke uitoefening van het bouwrecht ondersteunt en daarvoor publicaties uitgeeft, onderwijs aanbiedt en onderzoek doet. De Wkb is vanaf de prille totstandkoming onderwerp geweest van artikelen en boeken van het IBR. De ontwikkelingen hebben we altijd op de voet gevolgd en door (externe) auteurs van commentaar voorzien.
Wat houdt de Wet Kwaliteitsborging in en wanneer gaat deze in?
De Wkb houdt in dat de controle op de bouwtechnische kwaliteit niet meer preventief door gemeenten wordt gedaan maar wordt belegd in een stelsel van private kwaliteitsborging, waarbij een onafhankelijke kwaliteitsborger aan de hand van vooraf (door een toelatingsorganisatie) goedgekeurde borgingsinstrumenten beoordeelt of het bouwwerk voldoet aan de bouwtechnische eisen. De vergunninghouder is verplicht een kwaliteitsborger in te schakelen. Naast deze publiekrechtelijke wijzigingen in het systeem wordt ook de aansprakelijkheid van de opdrachtnemer na oplevering door de Wkb gewijzigd. De Wkb is gekoppeld aan de inwerkingtreding van de Omgevingswet. Die is recent uitgesteld tot 1 juli 2023, dus de Wkb zal ook dan in werking treden.
Wat zijn volgens u de voordelen van deze wet?
Voor het stelsel van private kwaliteitsborging zijn verschillende redenen aangevoerd. De wet zou leiden tot een verbeterde (borging van de) bouwkwaliteit, een verbeterde positie van de consument en het stimuleren van kwaliteitsverbetering en faalkostenvermindering. Daarnaast zou de expertise bij gemeentelijk Bouw- en Woningtoezicht voor preventieve toetsing beperkt zijn en kan de markt beter de kwaliteit beoordelen. Het stelsel zou volgens voorstanders ook leiden tot lagere kosten.
Voor welke objecten geldt dit (voor nu en in de toekomst)
De Wkb werkt met zogenaamde gevolgklassen. Vanaf het moment van inwerkingtreding geldt de wet voor bouwwerken gevolgklasse 1. Dit zijn bijvoorbeeld eengezinswoningen en kleinere bedrijfspanden. Pas later worden gevolgklasse 2 en 3 stapsgewijs aan het nieuwe systeem van kwaliteitsborging toegevoegd. De gevolgklassen zijn gebaseerd op twee aspecten die de grootste directe gevolgen hebben voor de gebruikers indien er iets mis gaat met het bouwwerk: de constructieve veiligheid en brandveiligheid. Naarmate de mogelijk gevolgen bij een calamiteit groter worden, neemt de gevolgklasse toe.
Wat moet een beheerder van civiele constructies extra doen of extra uitvragen om te voldoen aan de eisen?
De kwaliteitsborging speelt een rol bij nieuwbouw van bouwwerken. Dat kunnen dus ook civiele constructies zijn. Voor zover die onder gevolgklasse 1 vallen zal dus een kwaliteitsborger toetsen of het bouwwerk voldoet aan de eisen uit het Besluit bouwwerken leefomgeving (de opvolger van het Bouwbesluit).
Wat moet een aannemer extra doen om te voldoen aan de eisen?
Voor aannemers geldt met name een wijziging in aansprakelijkheid. Bij aanneming van bouwwerken is (en blijft) de aannemer na inwerkingtreding van de Wkb aansprakelijk voor gebreken die bij de oplevering van het werk niet zijn ontdekt, tenzij deze gebreken niet aan de aannemer zijn toe te rekenen.
De Wet Kwaliteitsborging is al een paar keer uitgesteld, hoe groot is de kans dat die nu wel door gaat?
De wet blijft voorlopig gekoppeld aan de Omgevingswet. Daarbij spelen een aantal ICT-problemen die eerst moeten worden opgelost. Zolang er sprake is van deze koppeling blijft er onzekerheid, maar zoals het er nu naar uitziet zal de Wkb volgend jaar zomer in werking treden.
Eigenlijk wil ik er nog meer over weten, op welke manier kan ik nog meer informatie vergaren over dit onderwerp?
Het IBR heeft veel informatie over dit onderwerp beschikbaar in de IBR-Tracker. Daarnaast organiseren wij cursussen over dit onderwerp en zullen we op 24 november 2023 een groot congres organiseren over de Wkb: https://www.ibr.nl/onderwijs/diversen-onderwijs/het-grote-ibr-congres-over-de-wet-kwaliteitsborging/